Legendes worden vaak van generatie op generatie doorverteld. Het weerspiegeld karakteristieken van de omgeving welke vaak gerelateerd worden aan normen en waarden, geschiedenis of natuurverschijnselen. In dit gebied zijn enkele legendes 
te vertellen welke tegenwoordig verklaard zijn door de wetenschap. 

De zwarte vrouw van Staverden (1353) 

​

Leonora van Barchem, de zwarte vrouw van Staverden, zwierf op een ontstuimige herfstavond rondom de Staverdense Pauwenburg. Verdrietig en in zwart gekleed verzocht zij de poortwachter haar binnen te laten. De uitgeputte Leonora zat vermoeid op een bank in een van de vertrekken toen Eleonora, de hertogin, de deur opende en vanaf de drempel naar haar keek.  Toen Leonora verdrietig haar hoofd ophief, werd zij herkend door de hertogin, haar peetmoeder.  

 

Leonora vertelde haar peetmoeder wat er scheelde. Zij was uitgehuwelijkd aan Zweder, een man wie zij niet liefde. Leonora trachtte het huwelijk zo lang mogelijk uit te stellen, maar toen kwam het moment dat Zweder de trouwerij gepland had. Als een wonder werd zij op dat moment bevrijd door Herman, die man die zij beminde. Kort na haar bevrijding trouwden Leonora en Herman met elkaar. Ze leefden gelukkig samen in het kasteel, helaas was dit van korte duur. Herman was gewond geraakt tijdens een overval in het woud en overleed aan zijn verwondingen in het kasteel waar zij woonden.  

 

De volgende dag stond Zweder voor de poort om het kasteel de Wildenborch te veroveren en Eleonor smeekte om genade. ‘s Avonds werd Herman begraven en kreeg Eleonor de kans aan Zweder te ontsnappen. Ze doolde dagen lang over de Veluwe op zoek naar een toevluchtsoord en keerde tot slot terug naar Kasteel Staverden, waar haar peetouders woonden. Enkele dagen na de terugkomst bij haar peetouders overleed Eleonor, in 1353, aan haar liefdesverdriet. Gezegd wordt dat zij nog altijd rondzwerft op het landgoed gekleed in een zwart, slepend rouwgewaad[19].